Dylemat Sokratesa link

Wartości i dylematy. Życie ludzkie można opisać jako pasmo czynów, które prowadzą do pewnych wartości, takich jak dobra materialne, intelektualne i moralne. Człowiek dąży do ich zdobycia i pomnożenia. Życie jest jednak tak zawiłe i skomplikowane, że trudno jest pogodzić wszystkie wartości. Osiągnięcie pewnych z nich pociąga za sobą utratę innych dóbr. Ideai równości wymaga wprowadzenia pewnych ograniczeń społecznych: zmniejsza więc zakres wolności osobistej. Życie wymaga zasadniczych kompromisów.

Złożone zależności między wartościami pozytywnymi i negatywnymi rodzą dylematy. Dylemat jest trudną sytuacją decyzyjną, w której każde działanie prowadzi do skutków pożądanych i niepożądanych. Wybór jednej z opcji oznacza jednocześnie rezygnację z pewnych wartości i przyjęcie ryzyka niepowodzenia. W takich okolicznościach podjęcie decyzji jest operacją bardzo trudną, która trwa często lata. Może ona doprowadzić do zaburzeń emocjonalnych i do stresu psychologicznego.

Jedną z najbardziej znanych sytuacji tego typu jest dylemat Pascala. Człowiek znajduje się w sytuacji, w której ma zdecydować, czy stać się katolikiem .czy w dalszym ciągu pozostać ateistą (zakładamy, że tylko te dwie możliwości wchodzą w grę). Konsekwencje każdej z opcji przedstawia tabela 15.1.

Wybór jednej z tych opcji zależy od subiektywnej wartości powyższych konsekwencji oraz od subiektywnego prawdopodobieństwa, że katolicyzm głosi absolutne prawdy. Jak wiadomo z historii filozofii, przed dylematem takim stanął Pascal.

Życie współczesnego człowieka to ciągłe rozwiązywanie podobnych dylematów. Nie mają one z reguły doskonałego rozwiązania. Zmuszają do największego wysiłku. Zmieniają jednocześnie życie w pewną przygodę. Charakterystyka dylematu Sokratesa.